çernobil nükleer santrali ne demek?

Çernobil Nükleer Santrali (, Chornobyls'ka Atomna Elektrostantsiya, , Chernobyl'skaya AES) veya resmî adıyla Vladimir İlyiç Lenin Nükleer Santrali, Ukrayna'nın Pripyat şehrinin yakınında yer alan kapalı fakat tamamen devreden çıkarılmamış nükleer santraldir. Santral, Çernobil şehrinin kuzeybatısına 14,5 km; Belarus-Ukrayna sınırına 16 km ve Kiev'in kuzeyine yaklaşık 110 km uzaklıktadır ve Kızıl Orman tarafından çevrelenmektedir. 4 numaralı reaktörde, 1986'daki Çernobil reaktör kazası meydana geldi ve santral günümüzde Çernobil Yasak Bölgesi olarak bilinen geniş bir alanda yer almaktadır. Hem bölge hem de eski santral, Ekoloji ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı tarafından yönetilmektedir.

Nükleer enerji santrali sahası temizliğinin 2065 yılında tamamlanması planlanıyor. 3 Ocak 2010'da, bu amaca yönelik bir program öngören Ukrayna yasası yürürlüğe girdi.¹

Santral, 2022 Rusya'nın Ukrayna'yı istilası sırasında Rus güçleri tarafından fiilî olarak ele geçirildi.²³

İnşası

Sovyet döneminde bilinen adıyla V.I. Lenin Nükleer Santrali (), RBMK-1000 tipi dört reaktörden oluşuyordu, her biri 1000 megawatt (MW) elektrik enerjisi (3,2 GW termal güç) üretme kapasitesine sahipti ve dördü birlikte felaket anında Ukrayna elektriğinin yaklaşık %10'unu üretmiştir.⁴

Çernobil santrali, Çernobil şehrinin kuzeybatısına 14,5 km; Belarus-Ukrayna sınırına 16 km ve Kiev'in kuzeyine yaklaşık 110 km uzaklıktadır. Santralin ve işçi ve aileleri için yapılan evlerin bulunduğu Pripyat şehrinin inşasına 1970 yılında başlanmış ve 1977 yılında 1. reaktör devreye girmiştir. Leningrad ve Kursk'tan sonra Sovyetler Birliği'ndeki RBMK tipi üçüncü ve Ukrayna topraklarındaki ilk nükleer enerji santraliydi.

İlk reaktörün 1977'de tamamlanmasının ardından reaktör No. 2 (1978), No. 3 (1981) ve No. 4 (1983) tamamlanmıştır. Aynı reaktör tasarımına göre 5 veya 6 numaralı iki blok daha, dört eski bloğun bitişik binalarına yaklaşık 1 kilometre uzaklıktaki bir alanda planlandı. 5 numaralı reaktör, 4. bloğun patlaması sırasında %70 tamamlanmış durumdaydı ve yaklaşık altı ay sonra 7 Kasım 1986'da aktif olması planlanıyordu. Afet sonrasında, 5 ve 6 numaralı inşaatlar askıya alındı ve en sonunda 1986 patlamasının üçüncü yıl dönümünden birkaç gün önce Nisan 1989'da iptal edildi.⁵ 3 ve 4. reaktörler ikinci nesil birimken 1 ve 2. reaktörler Kursk Nükleer Santrali'nde olduğu gibi birinci nesil birimdi. İkinci nesil RBMK tasarımları tesisin fotoğraflarında görülebilen daha güvenli bir muhafaza yapısı ile donatılmıştır.⁶

Elektriksel sistemler

Santral, 330 kV ve 750 kV elektrik şebekesine bağlanmıştır. Blok, tek bir jeneratör transformatörü ile 750 kV şebekeye bağlı iki elektrik jeneratörüne sahiptir. Jeneratörler ortak trafolarına seri olarak iki anahtarla bağlanır. Bunların arasında, birim trafolar santralin kendi sistemlerine güç sağlamak için bağlanmıştır.